ارز پایه (Base Currency) در فارکس چیست؟

ثریا حقی
۱۴۰۳-۰۳-۲۰
۲۳:۳۹

زمان مطالعه:

8 دقیقه

ارز پایه (Base Currency) در فارکس بخشی از یک جفت ارز معاملاتی است که شما در این بازار خرید و فروش یا معامله می‌کنید. هر نماد معاملاتی در بازار فارکس از دو بخش تشکیل شده است که در مورد ارزها، جفت ارز نامیده می‌شود و شامل دو ارز است؛ یک ارز پایه و یک ارز متقابل که در این مطلب از پیپسیلون قصد داریم در خصوص طرف ارز پایه بیشتر صحبت کنیم.

برای آشنایی بیشتر با مفهوم ارز پایه، انواع ارز پایه، متداول‌ترین و محبوب‌ترین ارزهایی که اغلب به‌عنوان ارز پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند و مواردی از این دست، پیشنهاد می‌کنیم با ادامه این مقاله همراه ما باشید.

جفت ارز (Currency Pair) چیست؟

منظور از جفت ارزها (Currency Pairs) در بازار فارکس، نمادهای معاملاتی هستند که از دو ارز مختلف تشکیل شده‌اند. این دو ارز متفاوت، که هر یک از آن‌ها ارز مربوط به یک کشور منحصر به فرد در سطح دنیا هستند، در مقابل هم در قالب یک جفت ارز فارکس که یک نماد معاملاتی قابل خرید و فروش است قرار گرفته‌اند و تریدرها می‌توانند با بررسی مبلغ مربوط به هر جفت ارز، ارزش دو ارز قرار گرفته در آن‌ها را نسبت به هم ارزیابی کنند.

هر جفت ارز از دو بخش تشکیل شده است:

ارز پایه (Base Currency)
ارز متقابل (Quote Currency)

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ماهیت و مفهوم جفت ارزهای فارکس، انواع آن‌ها و نکاتی که لازم است در مورد‌شان بدانید می‌توانید از مقاله «معرفی جفت ارزها در فارکس – آپدیت ۲۰۲۴» پیپسیلون کمک بگیرید.

ارز پایه (Base Currency) چیست؟

همان‌طور که اشاره شد، هر نماد معاملاتی در بازارهای مالی و خصوصاً فارکس از دو بخش تشکیل شده است. در مورد جفت ارزهای فارکس نیز این دو بخشی بودن صادق است.

به‌عنوان مثال، به جفت زیر توجه کنید:

ارز پایه (Base Currency) چیست؟ — ارز پایه (Base Currency) در جفت ارز معاملاتی فارکس

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، این جفت ارز از دو بخش تشکیل شده است:

ارز پایه (Base Currency)
ارز متقابل (Quote Currency)

چیزی که این تصویر به شما می‌گوید این است که در جفت ارز معاملاتی فوق، ارز یورو (EUR) ارز‌ پایه است و دلار آمریکا (USD) ارز متقابل! شما لازم است در ازای پرداخت هر ۱.۰ واحد دلار آمریکا (USD) به میزان مشخصی واحد یورو (EUR) پرداخت کنید که در قالب یک رقم اعشاری در مقابل این جفت ارز نوشته می‌شود.

نمودارهای قیمتی نیز برای هر جفت ارز ارائه می‌شوند که نرخ آن‌ها را نشان می‌دهند. نرخ‌هایی که مقدار ارز متقابل مورد نیاز برای خرید و فروش ارز ‌پایه را نشان می‌دهند. شما می‌توانید این نمودارهای قیمتی را در بروکر خود یا در وب‌سایت‌هایی مثل تریدینگ ویو (Trading View) مشاهده و رصد کنید.

ارز متقابل (Quote Currency)

بخش بعدی یک جفت ارز معاملاتی در بازار فارکس، که در کنار بخش ارز‌ پایه قرار می‌گیرد ارز متقابل است. البته، این بخش تحت عناوین دیگری نیز شناخته می‌شود که ارز ثانویه و ارز مظنه از جمله آن‌ها است.

در مثال فوق، ارز دلار آمریکا (USD) همان ارز متقابل بوده است که در ازای هر ۱.۰ واحد از یورو (EUR) لازم است مقدار مشخصی واحد از آن پرداخت شود.

اولویت یک ارز به‌عنوان ارز پایه

گفتیم که در یک جفت ارز معاملاتی، مثلاً در مورد مثالی که تحت عنوان جفت ارز یورو به دلار آمریکا (EUR/USD) داشتیم، به ازای هر واحد از ارز ‌پایه یا همان یورو (EUR) مقدار مشخصی واحد از ارز متقابل یعنی دلار آمریکا (USD) پرداخت می‌شود. در واقع این‌طور می‌توان در نظر گرفت که ارزهای پایه نشان‌دهنده این هستند که برای خرید یک واحد از ارز پایه به چه مقدار از یک ارز متقابل نیاز است.

بنابراین، زمانی که ارز‌ پایه در یک جفت ارز معاملاتی قوی‌تر، بالاتر یا به اصطلاح گران‌تر است، برای خرید یک واحد از ارز پایه، مقدار کمتری از ارز مظنه لازم خواهد بود و برعکس!

بر همین اساس نیز زمانی که ارزش ارز پایه بالاتر از ارز متقابل است، رقم جفت ارز معاملاتی مورد نظر کم‌تر از یک خواهد بود و برعکس این حالت، زمانی هم که ارزش و قیمت ارز متقابل بالاتر از ارز پایه می‌شود، رقم مورد نظر یا نرخ جفت ارز معاملاتی مورد نظر بالاتر از یک خواهد بود.

این نکته را نیز باید در نظر بگیرید که زمانی که نرخ یک جفت ارز معاملاتی در سطح بازار افزایش پیدا می‌کند، به این معنی است که ارزش ارز متقابل در آن نسبت به ارز پایه افزایش یافته و در صورت ریزش جفت ارز نیز می‌توان به این نتیجه رسید که ارزش ارز پایه نسبت به ارز متقابل بیشتر شده است.

ارز پایه در یک جفت ارز معاملاتی، اولین ارز از سمت چپ است و ارز متقابل نیز اولین ارز از سمت راست یا ارز دوم از چپ! همان‌طور که در مورد جفت ارز معاملاتی یورو به دلار آمریکا (EUR/USD)، ارز یورو (EUR) ارز پایه است و ارز دلار آمریکا ارز متقابل.

محبوب‌ترین ارزهای پایه در فارکس

ارزهای مختلفی از کشورهای مختلف به‌عنوان ارز پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، برخی از این ارزها بیشتر محبوب هستند و حجم معاملات و نقدینگی در جفت ارزهای مربوط به آن‌ها به مراتب بالاتر است. از جمله محبوب‌ترین ارزهای پایه در بازار فارکس می‌توان به ارزهای زیر اشاره کرد:

دلار آمریکا (USD)
یورو (EUR)
پوند (GBP)
ین ژاپن (JPY)
فرانک سوئیس (CHF)

البته میزان محبوبیت دلار آمریکا به‌عنوان ارز پایه بسیار بالاتر از دیگر ارزها است و نمی‌توان آن‌ را با دیگر ارزهای پایه مقایسه کرد.

اکثر معاملات صورت گرفته در سطح بازار بزرگی همچون فارکس بر اساس دلار آمریکا انجام می‌شوند؛ با این حال، به دلیل اقدامات کشورهایی از جمله آلمان و فرانسه در بازار فارکس، یورو نیز از ارزش ویژه‌ای برخوردار است و جایگاه تاریخی دلار آمریکا طی سال‌های متمادی در بازار ارز با یورو به چالش کشیده شده است.

هر چند که در نهایت به دلیل مشکلاتی و ضعف‌هایی که ارز یورو داشته است، مثل نرخ رشد ضعیف و مدیریت ناتوان در اقتصاد، اعتماد سرمایه‌گذاران بالقوه به این ارز به‌عنوان یک ارز پایه محبوب و ارزشمند کم‌رنگ‌تر و محدودتر شده و این ارز را پس از دلار آمریکا در رتبه دوم قرار می‌دهد (احتمالاً با اختلاف زیاد).

همان‌طور که می‌دانید دلار آمریکا (USD) برای سایر نمادهای معاملاتی بازار فارکس مثل ارزهای دیجیتال – نظیر جفت معاملاتی بیت کوین به دلار آمریکا (BTC/USD) – یا کامودیتی‌ها – نظیر طلا (XAU/USD) – و غیره… نیز به‌عنوان ارز مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه انتخاب ارز پایه برای معاملات

برخی از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، برای معاملات خود یک‌سری ارزهای پایه ثابت در نظر می‌گیرند. مثلاً ممکن است تریدری بر اساس برنامه‌ریزی و استراتژی‌های معاملاتی خود تنها دو یا سه ارز ترجیحی را به‌عنوان ارز پایه مد نظر قرار داده و معاملات خود را بر اساس آن‌ها انجام دهد.

این در حالی است که ممکن است برخی از تریدرهای دیگر بر اساس نقدینگی و حجم معاملات جفت ارزهای معاملاتی و ارزها اقدام به انتخاب ارز پایه و معامله کنند.

در کنار این موارد، نوسانات یک ارز که به‌عنوان ارز پایه در یک نماد معاملاتی و جفت ارز قرار گرفته است نیز اهمیت زیادی دارد. به‌عنوان مثال، زمانی که شما یک ارز پایه از یک کشور پیشرفته و توسعه یافته – مثل دلار آمریکا یا یورو – را انتخاب می‌کنید، به دلیل قوی بودن اقتصاد این کشورها نوسانات کم‌تری را شاهد خواهید بود. این قبیل ارزها، اغلب به دلیل ثبات‌ بالایی که دارند ریسک بسیار کم‌تری را متوجه شما می‌کنند و برای تریدرهای مبتدی و تازه‌کار بهترین گزینه‌اند.

این در حالی است که در مورد ارزهای مربوط به کشورهای در حال توسعه، اغلب نوسانات بسیار بالا است. این بالا بودن نوسانات ارزی به دلیل ناپایدار بودن اقتصاد یا مشکلات موجود در آن، اگرچه می‌تواند پتانسیل سود بالایی برای تریدرها و سرمایه‌گذاران در پی داشته باشد، اما ریسک بسیار بالایی را نیز به آن‌ها تحمیل می‌کند و مستلزم داشتن مدیریت ریسک بالا و حرفه‌ای است.

تاثیر و اهمیت ارز پایه بر معاملات

علاوه بر این‌که نوسانات یک ارز روی معاملات شما، پتانسیل سود آن و همین طور سطح ریسک آن تاثیرگذار خواهد بود، از نظر حجم معامله نیز لازم است ارز پایه درستی را انتخاب کنید.

معاملات فارکس بر اساس لات (LOT) انجام می‌شوند و آن‌چه که تعیین کننده حجم یک معامله بر اساس لات است، همین ارز پایه است.

بیشتر بخوانید: لات در فارکس چیست؟ ۰ تا ۱۰۰ لات ‌(LOT) در معاملات فارکس

به‌عنوان مثال، اگر یک معامله انجام دهید که در آن دلار آمریکا (USD) به عنوان ارز پایه در نظر گرفته شده است، معامله شما بر اساس اندازه لات ۱۰۰,۰۰۰ دلاری خواهد بود. این در حالی است که اگر معامله‌ای با یک ارز پایه با ارزش به مراتب بیشتر یا کمتر از دلار آمریکا انجام دهید، این ارز با تغییر حجم معامله بر اساس لات قادر خواهد بود مارجین (Margin) معامله شما را به شدت تغییر داده و شانس سود و زیان شما را متحول کند.