ظهور ارزهای دیجیتال به عنوان یک پدیده جذاب، تغییرات عمده‌ای را در اختیارمان گذاشته است. از تحول در سیستم‌های پرداختی تا تغییر در روش‌های سرمایه‌گذاری و تولید درآمد. این فناوری تنها در یک چارچوب نبوده و به عنوان یک رویکرد پیشرو در اقتصاد جهانی معرفی شده است.
هنگامی که به سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال فکر می‌کنیم، معمولا چند گزینه به ذهن ما می‌آید، مانند استخراج و فروش، خرید و نگهداری با امید به افزایش قیمت، ترید و بهره‌برداری از نوسانات قیمت و حتی سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها و صرافی‌های مختلف. این گزینه‌ها همگی با سطوح بازده متناسبی همراه هستند. اما یک روش دیگر به نام “استیکینگ ارز دیجیتال” وجود دارد که با روش‌های قبلی متفاوت است. این رویکرد به طور کلی کمترین ریسک را دارد و بازدهی مناسبی ارائه می‌دهد. برای درک بهتر چگونگی عملکرد این روش تا انتهای مقاله با پیپسیلون همراه باشید.
استیک ارز دیجیتال چیست؟
استیک ارز دیجیتال (که به آن استیکینگ یا Staking نیز گفته می‌شود) فرآیندی است که در آن مقداری ارز دیجیتال به منظور کسب پاداش در یک سیستم قفل یا اصطلاحا فریز (Freeze) می‌شوند. می‌دانیم که ارزهای دیجیتال بر بستر فناوری بلاک چین (Blockchain) ساخته می‌شوند. همچنین در بلاک چین تراکنش‌های رمز ارزی تایید شده و داده‌ها ذخیره می‌شوند. این روش به عنوان یک راه حل جدید برای تایید تراکنش‌های ارزهای دیجیتال در بلاک چین شناخته می‌شود.
بر اساس نوع ارز دیجیتالی که از آن استفاده می‌کنید و فناوری‌هایی که آن را پشتیبانی می‌کنند، این فرآیندهای تأیید ممکن است به عنوان اثبات سهام (PoS) یا اثبات کار (PoW) نام‌گذاری شوند. هر یک از این فرآیندها به شبکه‌های ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند تا به توافق و تایید در مورد هدف یک تراکنش دست یابند.
مهمترین نکته در مورد فرآیند تایید تراکنش‌ها، الزام وجود افرادی برای مشارکت در آن است. به عبارت دیگر، استیکینگ به مشارکت افراد احتیاج دارد. سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال خود را در پلتفرم‌ها یا کیف پول‌های خود (Wallet) قفل می‌کنند تا در فرآیند مشارکت داشته باشند. افرادی که به عنوان استیکر (Staker) فعالیت دارند، در اصل تراکنش‌های بلاک چین را تایید و تصدیق می‌کنند. به عبارت دیگر، این افراد به شبکه‌های ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند تا تراکنش‌ها را تایید کرده و به ازای این خدمات، پاداش دریافت کنند. میزان پاداش و نوع آن بسته به شبکه مشخص می‌شود.
با کلمات ساده‌تر، استیکینگ ارز دیجیتال چیزی معادل نگه‌داشتن پول در بانک است. مشابه نگه داشتن پول در بانک و دریافت سود، شما مقداری از ارز دیجیتال خود را در یک کیف‌پول قفل می‌کنید و بر اساس شبکه و شرایط مشخص، درآمد یا پاداش دریافت می‌کنید. به عبارت دیگر، استیکینگ یک روش سرمایه‌گذاری کمتر شناخته‌شده اما معتبر در دنیای ارزهای دیجیتال است.
استیک ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟
برای سرمایه‌گذارانی که در استیکینگ ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند، این روش به عنوان یک منبع درآمد جانبی محسوب می‌شود. وقتی یک سرمایه‌گذار به استیکینگ ارزهای دیجیتال مشغول می‌شود، شبکه از ارزهایی که قفل شده‌اند برای ایجاد بلاک‌های جدید در زنجیره بلاکی خود استفاده می‌کند. مقدار ارزی که یک سرمایه‌گذار دارد، تاثیر مستقیمی بر روی احتمال انتخاب شدن او برای ایجاد بلاک جدید دارد.
در این فرآیند، اطلاعات جدید بر روی یک بلاک جدید نوشته می‌شوند و ارزهای موجود در حساب سرمایه‌گذار برای اعتبارسنجی این بلاک استفاده می‌شود. ارزهایی که از قبل به عنوان واحدهای استیک شده شناخته شده‌اند، به عنوان اعتبارسنج در این فرآیند بکار می‌روند، چرا که پیش‌تر در فرآیند اجماع شبکه شرکت کرده‌اند. در نتیجه، شبکه به افرادی که فعالیت استیکینگ را انجام می‌دهند، پاداش اعطا می‌کند، به عنوان تقدیر از مشارکت آن‌ها در ایجاد و تایید تراکنش‌ها.
مزایا و معایب استیک ارز دیجیتال
مانند سایر روش‌های سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال، روش استیکینگ ارز دیجیتال نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد. اگر قصد فعالیت در این حوزه را دارید باید تمام جوانب آن را در نظر بگیرید.
مزایای استیکینگ ارز دیجیتال
دلایل زیادی برای به اشتراک گذاشتن یا همان استیکینگ ارز دیجیتال وجود دارد، اما برای بیشتر افراد، پاداش‌های این روش همیشه در درجه اول و مهم‌تر از سایر دلایل است، خصوصا برای افرادی که تنها سرمایه‌گذاریشان در ارزهای دیجیتال است.
علاوه بر پاداش‌های اصلی، دلایل خوب دیگری برای استیک کردن رمز ارزها وجود دارد:
- شما به امنیت شبکه کمک می‌کنید.
- تا زمانی که دارایی شما در استیکینگ قرار داشته باشد، کمترین احتمال هک یا سرقت برای آن‌ها وجود دارد.
- استیکینگ به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا رویکردی بلندمدت داشته باشند، که می‌تواند در حوزه ارزهای دیجیتال، سودمند باشد.
- برای انجام این کار، شما به هیچ وسیله‌ی خاصی نیاز ندارید.
- مصرف انرژی این روش حتی قابل مقایسه با مصرف انرژی استخراج کردن (Mining) نیست.
- استیک رمز ارز روش خوبی برای یادگیری در مورد اکوسیستم کریپتوکارنسی و بلاک چین است.
معایب استیکینگ ارز دیجیتال
این روش سرمایه‌گذاری، به طور کلی ایمن در نظر گرفته می‌شود. اما مانند هر سرمایه‌گذاری یا فعالیت مالی، خطراتی را به همراه دارد. در اینجا برخی از این خطرات را بررسی می‌کنیم:
- اعتبارسنج‌هایی که نتوانند استانداردهای عملکرد بلاک چین را برای در دسترس بودن رعایت کنند، ممکن است ارز دیجیتالی که برای استیکینگ قرار داده‌اند را از دست بدهند.
- اگر بازار ارزهای دیجیتال نوسانات قیمتی زیادی داشته باشد، ممکن است پاداشی که استیکرها دریافت می‌کنند برای جبران ضرر کافی نباشد.
- این فرآیند نقدینگی کاربر را محدود می‌کند زیرا نیاز به قفل شدن ارز دیجیتال برای یک دوره زمانی خاص دارد.
- مقررات مربوط به استیک رمز ارزها هنوز در حال توسعه است. تغییرات در قوانین مالیاتی می‌تواند به طور قابل توجهی بر خطرات یا مزایای این نوع سرمایه‌گذاری تاثیر بگذارد.
در نظر داشته باشید برای استفاده از مزایایی که استیکینگ ارائه می‌کند، کاربران نباید بیش از حد ریسک شخصی، ارز دیجیتال به اشتراک بگذارند.
انواع روش‌های استیک ارز دیجیتال
روش‌های متفاوتی برای استیک ارزهای دیجیتال در دسترس فعالان این حوزه وجود دارد و هر کاربر با توجه به استراتژی سرمایه‌گذاری خود می‌تواند یکی از این روش‌ها را انتخاب کند. در ادامه برخی از معروف‌ترین روش‌های استیکینگ را بررسی می‌کنیم:
اثبات مالکیت (PoS)
PoS یا Proof of Stake، محبوب‌ترین روش استیکینگ است که توسط پروژه‌های رمز ارزی برای دستیابی به توافق توزیعی استفاده می‌شود. در یک سیستم PoS، کاربران ارزهای خود را به منظور تایید تراکنش‌ها و ایمن کردن شبکه استیک می‌کنند. هر چه تعداد سکه‌هایی که استیک می‌کند بیشتر باشد، احتمال انتخاب شدن او برای تایید تراکنش و ایجاد بلاک‌های جدید بیشتر می‌شود. به عنوان پاداش برای تلاش‌های خود، اعتبارسنج‌ها با یک قسمت از هزینه‌های تراکنش دریافت شده از کاربران و سکه‌های جدید ساخته شده پاداش می‌گیرند. الگوریتم PoS توسط بسیاری از شبکه‌های رمز ارزی، از جمله اتریوم (ETH)، کاردانو (ADA) و تئوز (XTZ)، استفاده می‌شود.
اثبات مالکیت وکالتی (DPoS)
DPoS توسط برخی از پلتفرم‌های بلاک چین، از جمله EOS، Tron و BitShares، استفاده می‌شود. در DPoS، دارندگان توکن‌ها برای تولید بلاک‌های جدید به تعداد مشخصی از نمایندگان رای می‌دهند. برای این منظور از یک مکانیزم رای‌گیری دموکراتیک استفاده می‌شود که رای‌ها بر اساس میزان توکن‌های قفل شده در یک پلتفرم ارزیابی می‌شوند. به دلیل استفاده از رای‌گیری بر اساس حجم ارزهای فریز شده، تخصیص نمایندگی و اجازه شرکت در رای‌گیری‌ها حتی با مقدار کم دارایی، این روش به عنوان یک روش جذاب‌تر از پروتکل‌های معمولی PoS در نظر گرفته می‌شود.
اثبات مالکیت اجاره‌ای (LPoS)
LPoS الگوریتمی برای توافق در شبکه است که از یک مکانیزم اجاره‌دهی به کاربران استفاده می‌کند. در این روش یک استیکر، می‌تواند توان استیکینگ خود را به یک نود (Node) که قصد دارد به عنوان تولیدکننده بلاک شبکه عمل کند، اجاره دهد. هر چه تعداد توکن‌هایی که یک نود استیک کرده بیشتر باشد، احتمال انتخاب شدن برای تولید بلاک بعدی و دریافت پاداش‌ها بیشتر خواهد بود. دارندگان مقدار اندکی از توکن‌ها می‌توانند دارایی‌های خود را تجمیع کرده و احتمال دریافت سهمی از هزینه‌های تراکنش‌های شبکه را افزایش دهند.
اثبات مالکیت ترکیبی (HPoS)
اکنون، برخی از پروژه‌ها مانند Dash و Decred از یک مکانیزم توافق ترکیبی اثبات کار (PoW) و اثبات مالکیت (PoS) استفاده کرده و یک عملیات زنجیره‌ای را پیاده می‌کنند. در اغلب موارد، این پروتکل‌ها به افراد فعال در PoW اعتماد می‌کنند تا بلاک‌های جدیدی ایجاد کنند و سپس آن‌ها را به اعتبارسنج‌های PoS ارسال می‌کنند. اعتبارسنج‌ها سپس رای می‌دهند که آیا باید بلاک‌ها را تایید کرده و آن‌ها را در بلاک چین ثبت کنند یا خیر.
بهترین ارزهای دیجیتال برای استیکینگ
اگر قصد دارید تا از استیک رمز ارزها سود کسب کنید، در مرحله اول باید ارزهای مختلف را بررسی کرده و ارز مناسب با بیشترین مقدار سوددهی را انتخاب کنید. ما در ادامه مقاله به برسی برخی از این دارایی‌های دیجیتال خواهیم پرداخت.
اتریوم (ETH)
اتریوم (ETH) در سال‌های اخیر موفق به کسب جایگاه دوم در لیست برترین رمز ارزهای جهان در زمینه محبوبیت و کارایی شده است. برای استیکینگ اتریوم نیاز به داشتن حداقل ۳۲ واحد ETH دارید و نرخ بازدهی آن در حالت عمومی میان ۵ تا ۱۷ درصد در سال می‌شود.
ایاس (EOS)
ایاس (EOS) مشابه اتریوم به عنوان یک پلتفرم برای پشتیبانی از برنامه‌های غیر متمرکز شناخته می‌شود. رمز ارز EOS متعلق به بلاک چین خودش است و مانند دیگر ارزها، می‌توانید از طریق فرآیند استیکینگ از آن‌ها پاداش بگیرید. نرخ بازدهی برای استیکینگ این ارز حدود ۳.۲% است.
تزوس (XTZ)
تزوس (XTZ)، مشابه ایاس و اتریوم، یک بلاک چین منبع باز است که ارز بومی خود را دارد و نماد آن XTZ می‌باشد. این پلتفرم تنها از طریق برخی سرویس‌ها و پلتفرم‌های خاص، اجازه استیکینگ را به کاربران خود می‌دهند و نرخ بازدهی آن به این روش در حال حاضر، حدود ۶% است.
سولانا (SOL)
سولانا به اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهد تا با استیک کردن رمز ارز SOL در شبکه اصلی سولانا (Mainnet Beta) پاداش کسب کنند و به امنیت شبکه کمک کنند. در حال حاضر نرخ پاداش سولانا چیزی در حدود ۵.۰۱% است.
کازماس (ATOM)
کازماس، که خود را به عنوان اینترنت بلاک چین‌ها معرفی می‌کند، امیدوار است تا سایر بلاک چین‌ها را با هم ترکیب کرده و به آن‌ها اجازه دهد که با یکدیگر در تراکنش‌ها تعامل داشته و ارتباط برقرار کنند. صرافی‌های بایننس، کوین‌بیس و کراکن از استیکینگ ATOM پشتیبانی می‌کنند و نرخ بازدهی آن به میزان حدودی ۷% در ماه می‌باشد.
پولکادات (DOT)
پولکادات (DOT) ارز دیجیتالی است که نسبت به رقبای خود، عمر کمتری دارد و در سال ۲۰۲۰ به بازار وارد شده است. هدف اصلی پولکادات نیز مانند کازماس این است که تمام زنجیره‌های بلاکی یا بلاک چین‌های مختلف را به یکدیگر متصل کند. صرافی کراکن از استیکینگ توکن DOT پشتیبانی می‌کند و نرخ بازدهی آن در حدود ۱۲% در سال می‌باشد.
کاردانو (ADA)
کاردانو یک پلتفرم قرارداد هوشمند است که شباهت‌های زیادی به اتریوم دارد، با این تفاوت که کاردانو یک پلتفرم چند لایه است. یک لایه از آن مربوط به تراکنش‌های رمز ارز ADA است و لایه دیگر تمرکز بر روی توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) دارد. صرافی بایننس از استیکینگ توکن ADA پشتیبانی می‌کند و نرخ بازدهی آن تا ۲۴% اعلام شده است.
یک نکته مهم در خصوص خطرات استیکینگ ارزهای دیجیتال این است که اگرچه بازدهی آن‌ها معمولا بالاتر از سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری است، اما نوسانات ارزش رمز ارزها در طول زمان ممکن است منجر به کاهش ارزش این ارزها و به طبع، سبب کاهش ارزش سرمایه‌گذاری شود.
استیکینگ ارز دیجیتال در پنج مرحله
در این بخش از مقاله قصد داریم تا به زبان ساده و در ۵ مرحله، روش استیک ارز دیجیتال را مطرح کنیم.
- مرحله اول: یک ارز برای استیکینگ انتخاب کنید
برای آغاز، کاربر باید تصمیم بگیرد که کدام ارز دیجیتال را می‌خواهد استیک کند. اساس این انتخاب می‌تواند توجه به ویژگی‌ها آن ارز و همچنین اهداف خود کاربر باشد. سپس باید این ارز را تهیه کند.
- مرحله دوم: حداقل میزان ارز مورد نیاز برای استیک کردن را تعیین کنید
ممکن است حداقل میزان مورد نیاز برای استیکینگ هر ارز دیجیتال با سایر ارزها متفاوت باشد. برای مثال، اتریوم نیاز به حداقل ۳۲ واحد ETH دارد، اما این میزان برای ارز ADA، مقدار ۴ واحد است و شما باید عددی بزرگتر یا مساوی حداقل را مشخص کنید.
- مرحله سوم: یک کیف پول نرم‌افزاری مرتبط با ارز مورد نظر خود دانلود کنید
بسته به ارز مورد نظر، کیف پول ارز دیجیتال نرم‌افزاری مخصوص آن را دانلود کنید. در برخی موارد، وب‌سایت رسمی آن ارز دیجیتال ممکن است یک کیف پول مخصوصی به شما معرفی و ارائه کند.
بیشتر بخوانید: کیف پول ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟
- مرحله چهارم: سخت‌افزارهای مناسب و لازم را نیز تهیه کنید
برای استیکینگ، نیاز به اتصال اینترنتی پایدار و بدون قطعی دارید همچنین اگر قصد دارید به عنوان یک اعتبارسنج در این زمینه فعالیت کنید، یک لپ‌تاپ قوی برای این کار لازم خواهید داشت.
- مرحله پنجم: فرآیند استیکینگ خود را آغاز کنید
با دانلود کیف پول نرم‌افزاری و تهیه سخت‌افزار مناسب، اکنون می‌توانید شروع به استیک کردن ارز دیجیتال خود کنید. اگر از طریق یک صرافی یا پلتفرم مانند صرافی بایننس اقدام به استیکینگ کنید، خود صرافی تمام مراحل مورد نیاز بالا را انجام می‌دهد.
آیا درآمدزایی از سیستم‌های وام‌دهی ارز دیجیتال مشابه استیکینگ است؟
وام‌دهی ارز دیجیتال یا لندینگ (Lending) یکی دیگر از روش‌های کسب درآمد مازاد از دارایی‌های دیجیتال است. در این روش شما با ارائه دارایی دیجیتال خود به سایر کاربران تحت عنوان وام ارز دیجیتال، از وام‌گیرنده سود می‌گیرید. اما این روش تفاوت‌هایی با استیک کردن رمز ارز دارد که آن‌ها را عنوان می‌کنیم.
یکی از تفاوت‌ها این است که در استیکینگ ارز دیجیتال، شما با قفل کردن دارایی خود در شبکه و امنیت بخشیدن به آن، از بلوک‌های جدید و یا کارمزدهای شبکه سود دریافت می‌کنید. اما در سیستم وام‌دهی، سود شما از بهره رمز ارزی است که به وام‌گیرنده داده‌اید. پس هم تفاوت در فرآیند کاری شما وجود دارد و هم در ماهیت آن سودی که دریافت می‌کنید.
یک تفاوت دیگر، ماهیت فرآیند است. یعنی در استیکینگ، دارایی شما در شبکه قفل می‌شود و از دسترس شما خارج می‌گردد. اما در سیستم وام‌دهی، دارایی شما در دست فرد دیگری است. همچنین می‌توان گفت که در لندینگ، شما در معرض ضرر به دلیل عدم بازپرداخت وام توسط وام‌گیرنده هستید. اما در استیکینگ، شما به هیچ عنوان دارایی خود را از دست نخواهید داد و نهایتا اگر بلاک چین به هر دلیلی به مشکل بر بخورد، ممکن است برای چند ساعت تا زمان اصلاح آن، دسترسی شما به داراییتان قطع شود.
آیا استیکینگ ارز دیجیتال به سودآوری قطعی منجر می‌شود؟
بسیاری اعتقاد دارند که استیکینگ ارز دیجیتال می‌تواند برای آن‌ها درآمدی پایدار فراهم کند. اما باید توجه داشت که استیکینگ مشابه سرمایه‌گذاری در بازار سهام است، با این تفاوت که حتی کوچکترین نوسان در قیمت ارز ممکن است به نتایج مختلفی منجر شود. در واقع، استیکینگ به عنوان یک گزینه در زمینه تولید درآمد برای شما مطرح می‌شود که نیاز به صرف وقت و هزینه نسبتا بیشتری نسبت به سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری دارد. بنابراین، تمرکز کامل بر استیکینگ و سرمایه‌گذاری تمام وقت در آن منطقی نخواهد بود. با این حال، در نظر گرفتن استیکینگ به عنوان یک منبع درآمد جانبی و همچنین به عنوان یک گزینه از چند گزینه قابل سرمایه‌گذاری، می‌تواند برای کاربر نتایج بهتری همراه داشته باشد.
سخن پایانی
استیکینگ در مورد اجازه دادن به افراد بیشتر برای مشارکت در یک فرآیند غیر متمرکز و بدون نیاز به اعتماد است که امکان کارکرد بهتر بلاک چین‌ها را فراهم می‌کند. این موضوع به معنای اختصاص دادن دارایی‌های رمز ارزی فرد برای پشتیبانی از یک شبکه بلاک چین و تایید معاملات آن است.
آینده استیکینگ در عالم رمز ارزها به نظر روشن و شفاف است. با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، بیشتر افراد به دنبال راه‌های کسب درآمد جانبی از رمز ارزها هستند. استیکینگ یکی از ساده‌ترین و موثرترین راه‌ها برای انجام این کار است. همانطور که دیدیم، هر نوع استیکینگ مزایا و معایب خود را دارد، بنابراین انتخاب نوع مناسب استیکینگ برای شما، مسئله‌ای بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید قبل شروع فعالیت در این حوزه، حتما به تمامی جوانب استیک کردن مسلط شده و با دانستن خوب و بد آن، وارد این روش کسب درآمد از ارزهای دیجیتال شوید.